Yeme Bozukluğu Çeşitleri ve Belirtileri

Çeşitli psikolojik hastalıkların iştahta bozulmaya yol açtığı bilinir. Depresyon ve kaygı bozuklukları bunların başında gelir. Bu rahatsızlıklara sahip olmadan, stres faktörlerine bağlı olarak sadece yeme bozukluğu gelişmesi de mümkündür. Ortaya çıkış faktörleri tam olarak keşfedilemese de psikolojik faktörlerin ön planda olduğu söylenebilir. Tedavisinde çoğu kez psikolog terapileriyle psikiyatrik yaklaşımlar bir arada kullanılır.

Görülme oranlarına bakıldığında kadınlarda 10 kat daha fazla olduğu görülmektedir. Bunun sebeplerinin ise toplumsal roller ve medya etkisi olduğu düşünülmektedir. Psikolojik hastalıklar içerisinde en ciddi bozukluklardan biridir. Genel vaka bazında ölüm oranı %10 civarındadır. Bu yönüyle tehlikeli bir hastalık olduğunu vurgulamak gerekir.

Kısayol

Yeme Bozukluğu Nedir?

İki farklı türü olan yeme bozuklukları için ortak bir tanım yapılabilir. Psikolojik faktörlere bağlı olarak yeme alışkanlıklarında meydana gelen patolojik boyuttaki bozulmalar, yeme bozukluğu tanımı olarak karşımıza çıkar. Her insanın farklı sebeplerle ve zaman zaman yeme alışkanlıklarında değişme veya bozulma olabilir. Burada bir yeme bozukluğundan söz edilebilmesi için bunun hastalık boyutunda olması gerekir.

Hastalık boyutu kriteri ise her psikolojik bozukluk için olduğu gibi hayata olan etkisi üzerinden anlaşılır. Her iki türdeki yeme bozukluğuna sahip bireylerin yeme alışkanlıkları artık hayatlarınızı dayanılmaz hale getirir. Anoreksia tipinde açlıktan ölecekzayıflık, Bulimia tipinde ise sürekli kusma alışkanlığı ortaya çıkar.

Yeme Bozukluğu Türleri

Psikopatolojik olarak yeme bozukluğu türleri iki grupta incelenir: Anoreksia nervoza, Bulimia Nervoza. İkisi de temel olarak insan yeme alışkanlıklarının dışına çıkılmasıyla ilgilidir. Şimdi bu türleri yakından inceleyerek birbirinden ayırt edemeyebilir.

Anoreksia Nervoza: Bu hastalığa sahip kişilerin kilo almaya ilişkin ciddi korkuları vardır. Günlerce, bazen haftalarca bir şey yemeyebilirler. Ölüm oranları açısından oldukça risk taşımaktadır. Bu kişilerin ölümü genellikle proteinsiz kalmaya bağlıdır. Özellikle günümüz medya etkisiyle geliştiği düşünülür. İdeal fizik algısına kapılan genç kızlarda görülme sıklığı hayli fazladır. Erkeklerde görülme oranı ise 0’a yakındır. Ayna karşısında kendilerini kilolu görme eğilimindedir. Vakalara bakıldığında 40 kg bandında olmalarına rağmen hala katı diyetler yapmaya devam etmektedirler.

Bulimia Nervoza: Tıkanırcasına yeme bozukluğu olarak da adlandırılabilir. Ancak bu kavram, hastalığı tam olarak ifade etmez. Aniden gelişen yeme isteğinin sonucunda tıkanırcasına yeme davranışı görülür. Bu kişiler, sonrasında pişman olarak kendilerini kusturmak için çabalarlar. Bunun sonucunda ise çeşitli mide ve sindirim hastalıkları görülür. Bulimia türünde de ölüm riski bu sebeple bulunmaktadır. Ancak anoreksi tipinde daha fazladır.

Yeme Bozukluğu Adı

Psikoloji literatüründe yemek bozuklukları adı altında bir kategori vardır. Yeme bozukluğu için ayriyeten kullanılan bir isim olmadığı söylenebilir. Ancak hastalığın alt türleri için literatürde farklı isimler kullanılır. Tıkanırcasına yeme davranışı için bulimia nervoza, kendini aç bırakma davranışı ise anoreksia nervoza olarak anılır.

Yemek Yeme Bozukluğu Belirtileri

Hem psikolog hem de psikiyatrlar tarafından yeme bozukluklarının fark edilmesi için bir takım belirtiler takip edilir. Bunlar bazen kişinin kendisi tarafından beyan edilirken bazen de psikologun gözlemleri önemli hale gelir. Kimi zaman da yakın sosyal çevresi tarafından bu belirtilerin aktarılması mümkün olabilir. Bu doğrultuda dikkat edilmesinde fayda olan yeme bozukluğu belirtileri:

Aşırı zayıflık
Ayna karşısında vakit geçirme
Fiziksel olarak kendini beğenmeme
Sürekli diyet yapma (ihtiyacı olmadığı halde)
Çarpık benlik algısı
Yemek yedikten sonra pişman olmak
Sürekli kusma davranışının olması
Vitaminsizliğe bağlı olarak sık hastalanma, vücut direncinin zayıf olması
Protein eksikliğine bağlı olarak cildin, ağız veya dişlerin doğal rengini kaybetmesi

Tıkanırcasına Yemek Bozukluğu İlaç

Yeme bozukluklarının tedavisinde en etkili yöntemin psikiyatrik ilaç tedavilerine ek olarak terapi yaklaşımlarının olduğu düşünülür. Elbette hastalığın seyri, danışanın kişisel özelliklerine göre tek bir yöntem üzerinden de ilerlenmesi mümkündür. Anoreksia veya bulimia nervoza tipleri için yeme bozukluğu ilaç tedavileri psikiyatri doktorları tarafından verilir. Gerekli durumlarda gastroentoloji kliniklerinden de destek alınabilir.

Uygulanan ilaç tedavilerinin yanında psikolojik terapilerin de önemi büyüktür. Yeme alışkanlıklarının değiştirilmesi, benlik algısının düzeltilmesi için psikolog desteği kilit bir rol oynayabilir. Bireyin kaybettiği öz kontrol becerilerinin yeniden kazandırılması gerekir.

Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu Tedavisi

Ölümle bile sonuçlanabildiği için yeme bozuklukları en kısa sürede iyileştirilmelidir. Bunun için yeme bozukluğu tedavisi kapsamında psikiyatri kliniklerine ve psikologlara başvurmak gerekir. İlaç desteklerinin yanında psikoterapi hizmetlerinden de yararlanmak büyük fayda sağlayacaktır. Uygulanan tedavilerin amacı şöyle sıralanabilir:

Yeme alışkanlıklarının düzeltilmesi
Kilonun normal seviyelere gelmesi
Fiziksel sağlığın kazanılması
Kaybedilen benlik algısının yeniden inşası
Kendini kontrol becerisinin kazanılması

Sıkça Sorulan Sorular

Yeme bozukluğu hakkında sık sorulan sorular aşağıdaki gibi açıklanabilir.

Yeme Bozukluğu Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Yeme bozukluğunun anlaşılması için psikiyatri kliniklerine başvurulmalıdır. Eğer sizde veya çevrenizde normal seviyelerin altında zayıf, yemek yemeyen bireyler varsa anoreksia şüphesi oluşabilir. Bununla birlikte sürekli olarak kusmayı alışkanlık haline getirmiş kişiler için de bulimia şüphesiyle destek alması faydalı olacaktır.

Yeme Bozukluğu Çeşitleri Nelerdir?

Yeme bozuklukları iki grupta incelenir: Anoreksia nervoza ve Bulimia nervoza. Anoreksi, kendini aç bırakmayla ilgili bir hastalıktır. Kendini beğenmeme, sürekli diyet yapma gibi belirtileri vardır. Bulimia ise tıkanırcasına yeme bozukluğu olarak bilinebilir. Sürekli olarak yedikten sonra pişmanlıkla kusma davranışı görülür.

Yeme Bozukluğu Tedavi Edilebilir Mi?

Her psikolojik bozukluk gibi yeme bozuklukları da tedavi edilebilir. Bunun için psikiyatri doktorlarına ve psikolog terapilerinden yararlanmak gerekir. Çoğu vakada ilaç tedavileri ve psikoterapi teknikleri birlikte sonuç vermektedir.

Yeme Davranışı Bozukluğu Nedir?

Yeme bozuklukları, temel olarak yeme davranışı ve alışkanlıkların bozuk olmasıyla ilgilidir. Yeme bozukluğu olan bireylerin normal olmayan alışkanlıkları kolayca fark edilebilir. Hiç yemeyen veya yedikten sonra kusan kişilerde yeme bozuklukları şüphesi oluşması gerekir.

Kaç çeşit yeme bozukluğu vardır?

Tıbbi olarak kabul edilen beş ana yeme bozukluğu vardır:

Anoreksiya nervoza
Bulimia nervoza
Tıkınırcasına yeme bozukluğu
Yeme bozukluğu olmayan tıkınırcasına yeme
Kusma bozukluğu

Yeme bozukluğu hastalığı neden olur?

Yeme bozukluklarının kesin nedenleri tam olarak anlaşılmamıştır. Ancak, aşağıdaki faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir:

Genetik faktörler
Ailevi geçmişte yeme bozukluğu öyküsü
Kişilik özellikleri
Psikolojik stres
Travmatik yaşam olayları
Sosyal medya ve medyadaki idealize edilmiş vücut görüntüleri

Yeme bozukluğu nedir tıp?

Yeme bozuklukları, yeme ve kilo alma davranışlarını etkileyen ciddi ruh sağlığı sorunlarıdır. Yeme bozukluğu olan kişiler, genellikle vücut ağırlığı ve görünümü hakkında çarpık bir bakış açısına sahiptir ve kilo alma veya kilolu olma korkusu yaşar. Bu korku, yeme bozukluğu olan kişilerin yeme davranışlarını kontrol etmelerine neden olabilir.

Bir yeme bozukluğu adı nedir?

Yeme bozukluklarının her birinin kendine özgü bir adı vardır. Bu isimler, yeme bozukluğunun temel özelliklerini yansıtır. Örneğin, anoreksiya nervoza, “kilo kaybı” anlamına gelir ve bulimia nervoza, “tıkınırcasına yeme ve kusma” anlamına gelir.

Binge nedir?

Binge, kısa sürede büyük miktarda yiyecek yeme davranışıdır. Binge yeme, genellikle kontrol edilemeyen bir şekilde yemek yeme ve doygunluk hissetmeme ile karakterizedir.

Geri çıkarma bozukluğu nedir?

Geri çıkarma bozukluğu, binge yeme davranışının ardından kusma, müshil veya diüretik kullanımı gibi kilo verme davranışları ile karakterize edilen bir yeme bozukluğudur.

Ortoreksiya nervoza ne demek?

Ortoreksiya nervoza, sağlıklı beslenmeye takıntılı olma durumudur. Ortoreksiya nervoza olan kişiler, genellikle sağlıklı beslenme hakkında çarpık bir bakış açısına sahiptir ve “temiz” veya “kirli” yiyecekler arasında ayrım yaparlar. Bu takıntı, yeme davranışlarını kontrol etmelerine neden olabilir.

Bulimia Nervoza Nedir tıp?

Bulimia nervoza, tekrarlayan binge yeme ve kusma nöbetleri ile karakterize edilen bir yeme bozukluğudur. Binge yeme, genellikle kontrol edilemeyen bir şekilde yemek yeme ve doygunluk hissetmeme ile karakterizedir. Kusma, genellikle binge yeme davranışının ardından kilo verme amacıyla yapılır.

Anoreksiya nervoza hangi hastalığa ait ruhsal sağlık sorunudur?

Anoreksiya nervoza, yeme bozukluğu olarak sınıflandırılan bir ruhsal sağlık sorunudur. Anoreksiya nervoza olan kişiler, genellikle vücut ağırlığı ve görünümü hakkında çarpık bir bakış açısına sahiptir ve kilo alma veya kilolu olma korkusu yaşar. Bu korku, anoreksiya nervoza olan kişilerin yeme davranışlarını kontrol etmelerine neden olabilir. Anoreksiya nervoza, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek ciddi bir hastalıktır.

Çok yemek yeme isteği neden olur?

Çok yemek yeme isteği, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Bu nedenler arasında şunlar yer alır:

Fiziksel nedenler: Açlık, susuzluk, hipoglisemi, hamilelik, menopoz, bazı ilaçlar
Psikolojik nedenler: Stres, kaygı, depresyon, duygusal yeme, bağımlılıklar
Sosyal nedenler: Sosyal medya ve medyadaki idealize edilmiş vücut görüntüleri, yemek yeme bozukluğu olan bir aile üyesi veya arkadaşının varlığı

Çok yemek yeme isteği, yeme bozukluğuna işaret eden bir belirti olabilir. Bu nedenle, çok yemek yeme isteği yaşıyorsanız, bir doktora görünmeniz önerilir.

Kaynaklar;