Sosyal Medya Bağımlılığı Belirtileri ve Tedavisi

Sosyal Medya Bağımlılığı nedenleri ve kurtulma yöntemleri hakkında bilgi. Sosyal Medya Bağımlılığı tedavisi nedir işte detayları.

Son 15 yılda hayatlarımıza hızlı bir şekilde giren sosyal medya platformları, gencinden yaşlısına pek çok insanı etkisi altına aldı. Özellikle son 5 yıl içinde akıllı telefonların yaygınlaşmasıyla birlikte sosyal medya türleri de genişledi. Buna bağlı olarak da çoğu gençler arasında olmak üzere sosyal medya bağımlılığı özelleştirilmiş bir çalışma alanı olarak genişledi.

Neden ortaya çıktığına bakıldığında çeşitli faktörler sayılabilir. Sosyal medya dünyasının sunduğu ve kişilerin gerçek hayatta elinde olmayan çok sayıda imkan bu etkenlerin başında yer alır. Sosyal medya bağımlılık gelişimi büyük oranda şu nedenlerle birlikte görülür:

• Ebeveyn ilgisizliği
• Ebeveyn bilinçsizliği/yetersizliği
• Özgüven eksikliği
• Sorumluluk bilincinin doğru gelişmemesi
• Sosyal medyaya sınırsız erişim imkanı
• Erken yaşlarda sosyal medyayla tanışmış olmak

Bunların haricinde sosyal medya bağımlılığı için zemin hazırlayan çeşitli faktörler sıralanabilir. Ancak vakalara bakıldığında büyük çoğunluğun sıralanan sebeplerden kaynaklandığı görülür. Bu sebeple sosyal medya bağımlılığına neden olan bu sebeplerin erken fark edilerek ortadan kaldırılması veya önlenmesi gerekir.

Gelişim sebepleri incelendiğinde ise sosyal medya dünyasının sunduğu imkanlar dikkat çeker. İstenilen kişi veya gruplarla hızlı iletişim, denetimsizlik, herkese ulaşabilirlik gibi sebepler sosyal medya bağımlılığı oluşumuna sebep olan önemli etkenlerdir. Bununla birlikte beğenilme ve takdir edilme arzusunun en kolay karşılanabildiği ortamlar olması da sosyal medyayı öne çıkaran önemli bir faktördür.

Sosyal Medya Bağımlılığı Nedir?

Bağımlılık sorunlarıyla mücadele edebilmek için öncelikle problemin tanınması büyük önem arz eder. Bundan dolayı sosyal medya bağımlılığı nedir sorusunun yanıtı herkesçe, özellikle de ebeveynler tarafından bilinmelidir. Bu kapsamda sosyal medyaya bağımlılık; kişinin günlük hayatın gereklerini önemli ölçüde aksatacak düzeyde sosyal medyada vakit geçirmesi, şeklinde tanılanabilecektir.

Önceleri yalnızca teknoloji bağımlılığı [MY1] adı altında tek bir çeşit varken zaman içinde bu kavram; oyun, sosyal medya, internet bağımlılığı gibi alt türlere evrilmiştir. Yukarıdaki tanımdan hareketle sosyal medya kullanımının bir bağımlılık olarak tanımlanması için günlük hayatı önemli ölçüde aksatması gerekir.

Her insan gün içerisinde kısa veya uzun süreler sosyal medya zaman geçirebilir. Ancak bu durum artık yaşantının getirdiği sorumlulukların yerine getirilmemesine neden oluyorsa orada sosyal medya bağımlılığı aranmaya başlanır. Bu aşamada okul rehber öğretmenleri ile psikologların tespit ve çözümlerine büyük önem atfedilir. Ayrıca ailelerin de işbirliği içinde olması süreci önemli ölçüde kolaylaştırır.

Sosyal Medya Bağımlılığı Zararları

Günlük hayatı aksatmanın ötesinde sosyal medya bağımlılığı zararları çok daha çeşit olabilir. Bireyin içinde yaşadığı sanal dünya, bir müddet sonra gerçekliğe dönüşebilir. Buna bağlı olarak da çeşitli psikolojik bozukluklar için uygun bir zemin haline gelir. Bu sebeplerle sosyal medya kullanımının bağımlılık boyutuna dönüşmeden önce fark edilerek müdahale edilmesi gerekir.

• Günlük hayatın gereklerinin aksaması (okul, iş, aile vb.)
• Kişinin gerçeklikten kopması
• Özgüven düşüşü
• İnsan ilişkilerinde zayıflama
• Sosyal becerilerde gerileme
• Fiziksel hastalıklar (görme bozuklukları, nörolojik hastalıklar vb.)
• Psikolojik hastalıklar (kişilik bozuklukları, kaygı bozuklukları, öfke kontrol sorunları vb.)

Bu etkilerden de anlaşılacağı üzere sosyal medya bağımlılığı sanıldığının çok ötesinde zararlara neden olabilir. Burada özellikle özgüven düşüşü başlığından bahsetmek gerekir. Yukarıda da bahsedildiği üzere sosyal medyanın bağımlılığa dönüşmesinde de etkili olan özgüven eksikliği, bu problem için hem neden hem de sonuç olabilir.

Sosyal Medya Bağımlılığı Belirtileri

Her ne kadar profesyonel tanı için uzman desteği gerekse de sosyal medyaya karşı duyulan bağımlılık bir takım belirtiler ile tanınabilir. Özellikle bağımlı kişinin arkadaşları, ailesi ve sosyal çevresi tarafından fark edilmesi önemlidir. Büyük çoğunlukla sosyal medya bağımlıları böyle bir problemin varlığının farkında olmaz. Bu nedenle de aşağıda sıralanan sosyal medya bağımlılığı belirtileri oldukça önemlidir:

• Uzun saatler sosyal medya hesaplarında vakit geçirmek
• Telefonuna uzak olduğunda agresifleşmek
• Şarj bitme endişesiyle dışarıya çıkmaktan çekinmek
• Etrafında olup bitenlerin farkında olmamak
• İçe kapanıklık
• Sosyal medya dışındaki olaylara ilgisizlik
• Jest ve mimiklerde azalma

Sayılan belirtilerin çevrenizdeki kişilerde görülmesi halinde hızlı bir şekilde profesyonel desteğe başvurulması gerekir. Aksi takdirde sosyal medya bağımlılığının sebep olduğu zaralar kısa süre içinde kendini göstermeye başlayacaktır.

Psikologlar tarafından belirtiler ve şikayetler incelenir. Ayrıca yapılan sosyal medya bağımlılığı değerlendirme ölçeğinin puanlarının sonuçları da yorumlanır. Bunun sonucunda psikolojik olarak kişinin bir bağımlılık yaşayıp yaşamadığına karar verilir. Böylece tedavi yönünde de yol haritası çizilebilir.

Sosyal Medya Bağımlılığı Kurtulma

Çağımızın önemli sorunları gösterilen sosyal medya bağımlılığı karşısında bireysel ve profesyonel olarak yapılması gerekenler vardır. Bu problemden kurtulmak için öncelikle henüz bağımlılık aşamasına gelmeden önce fark edilmesi gerekir. Bu şekilde erken müdahale edilmesi mümkün hale gelir.

Erken fark edilerek müdahale edildiğinde bireysel çabalar ve çevre desteği ile bu bağımlılıktan kurtulmak mümkündür. Burada çevrenin ve aile desteği kritik bir rol oynar. Bağımlılığın ortadan kaldırılması sürecinde bireyin yalnız kalmaması ve sosyal medyaya ihtiyaç duymaması hayati önemdedir.

Ne yazık ki erken fark edilmediğinde ise sosyal medya bağımlılığı artık profesyonel destek gerektiren bir konuya dönüşür. Bu aşamada psikolog ve psikolojik danışmanların rolü büyüktür. Verilen yönergelerin ve ödevlerin uygulanması gerekir. Bunun için de yine aile ve sosyal çevrenin desteği büyük önem taşır.

SSS

Sosyal medya bağımlılığıyla ilgili sıkça sorulan sorular ve cevapları aşağıdaki gibidir.

Kaynaklar; 1