Psikoloji Ekolleri ve Örnekleri
Psikolojide Ekoller ve Yaklaşımlar nelerdir sorusunu yanıtlıyoruz. Psikoloji Ekol eğitimleri ve örnekleri incelemesi sizin için hazır, işte detayları.
Bilim dallarının hemen hepsinde ekoller vardır. Ekoller, bilimsel bakış açıları olarak tanımlanabilir. Sosyal bilimler söz konusu olduğunda ekoller daha önemli hale gelir. Çalışma konusu insan ve insan yaşamı olduğundan psikoloji ekolleri, alanda çalışanlar için oldukça önemlidir. Şimdi bakalım psikolojide ekoller hangileri ve hangi bakış açılarını benimsiyorlar.
Psikolojide Ekoller ve Yaklaşımlar
Psikolojide ekoller ve yaklaşımlar eskisi kadar keskin çizgilerle ayrılmış değildir. Günümüzde modern psikologlar tüm yaklaşımlardan yararlanabilmektedir. Danışanın öyküsü, ihtiyacı, kişiliği ve içinde bulunduğu durum hangi ekole daha yatkınsa o ekollere ait uygulamalardan yararlanılır. Dolayısıyla günümüzde bu ekollerin eskisi kadar katı olmadığı söylenebilir.
Psikodinamik
Modern psikolojinin öncülerinden Sigmund Freud’un görüşlerine dayanır. Daha sonra öğrencileri olan Adler ve Jung da bu ekole önemli katkılar yapmıştır. Psikodinamik veya psikanalitik yaklaşıma göre insan davranışları, bilinçdışı süreçlerden kaynaklanır. Psikolojik rahatsızlıkların tedavisi içinse bilinçdışı süreçler incelenmelidir.
Davranışçılık
Psikolojik anlamda öğrenme kuramlarına dayanan bir yaklaşımdır. İnsanların tüm davranışlarını öğrendiği görüşünü savunur. Buradan hareketle psikolojik tedaviler de insanlara doğru davranışların öğretilmesiyle mümkün görülür.
Gestalt
Bir diğer adıyla bütüncül yaklaşım olarak da anılır. İnsanı ve davranışlarını çevresi, genetiğiyle birlikte bir bütün olarak kabul eder. Dolayısıyla psikolojik rehabilitasyonda da insanı bütün olarak ele alırlar.
İşlevselcilik: İnsan zihninin fonksiyonlarına önem veren yaklaşım olduğu söylenebilir. Diğer ismiyle fonksiyonelizm olarak anılır. Zihne doğru işlevlerin kazandırılarak psikolojik iyileşmenin sağlanabileceği fikri hakimdir.
Yapısalcılık
Psikolojieki ilk ekollerden biri, hatta ilk ekoldür. İnsanı ve zihnini parçalar halinde inceler. Psikolojik tedaviler için doğru parçanın bulunması ve bunun üzerine gidilmesi gerektiği savunulur.
Hümanizm
Bilindiği gibi insancılık anlamına gelir. Her insanı biricik olarak değendirir. Ayrıca insanın geçmiş yaşantısı değerlendirilmez. Bugünden sonrası için yapılabileceklere odaklanır.
Nörofizyolojik Yaklaşım
İnsanı bilimsel bir varlık olarak inceleyen psikoloji ekolüdür. Nörolojik ve fizyolojik süreçler incelenir. Psikolojik tedavilere yönelik olarak da beyindeki elektriksel ve kimyasal etkileşimler üzerinde durulur.
Bilişselcilik
İnsan yaşamında bilişlerin önemine vurgu yapar. Zihinsel süreçlerin hayata etkisine odaklanır. Tedavileri de davranışlarla zihinsel süreçlerle yürütmeyi amaç edinir. Bilişsel Davranışçı Terapi ise bu yaklaşım ve davranışçılık ekolünün bir sentezi olarak gelişmiştir.
Daha fazla bilgi;
Psikolojide ekol, belirli bir alanda çalışan bilim insanlarının oluşturduğu grup anlamında kullanılır. Psikolojide ekoller ve yaklaşımlar ise;
Yapısalcılık (Strüktüralizm): Zihni parçalara ayırarak inceler. İlk ekol olarak da bilinir.
İşlevselcilik (Fonksiyonalizm): Zihinsel süreçlere önem verir. Zihinsel süreçleri önceler.
Davranışçılık (Bihevyorizm): İnsan zihni boş bir levhadır ve yaşadıkça şekillenir. Çevre temel etki kaynağıdır.
Psikoanalitik Yaklaşım (Psikodinamik): İnsanı kontrol eden cinsellik ve salgırganlık dürtüleridir. Bu dürtüler toplum tarafından kabul edilmediğinde bilinçdışına itilir. Bilinç dışı mevcut davranışların oluşturulmasında temeldir.
Bütüncül Yaklaşım (Gestalt): İnsan davranışlarının bütün olarak incelenmesi gerektiğini savunur.
Olgunlaşma Yaklaşımı: Gelişim olgunlaşmanın bir parçası olarak değerlendirilir. Tüm gelişimler olgunlaşma amacıyla gerçekleşir.
Hümanist Yaklaşım: İnsani değerleri önceleyerek incelemeler yapar. İnsanın geçmişi bu yaklaşımın konusu DEĞİLDİR.
Bilişsel Yaklaşım:İnsan davranışlarını bilimsel temellere oturtarak inceler.
Biyolojik Yaklaşım: İnsan davranışlarının genetiklerindeki kodlarla doğrudan ilişkili olduğunu kabul ederek araştırma yapar.
Etholojik Kuram: İnsanların bağlanma süreçlerinde takındıkları tutumları inceler. Güvenli ve güvensiz bağlanma bu bağlanma türünün iki temel çeşididir.
Nörofizyolojik Kuram: Beynin hareketlerine odaklanır. Bir şey öğrenilirken öncesinde ve sonrasında beyindeki değişimleri inceler.
Yukarıdaki her bir yaklaşım kendine özel bir tarzı vardır. Psikolojik bağlamda araştırma yapılırken öncelenen yaklaşım, araştırma tarzını doğrudan etkiler.
Pskioloji bilim dalı olarak kabul edilir. Sistem ve ekol olmak üzere farklı psikolojik akımlar meydana gelmiştir. Pskioloji akımlar ve yaklaşımlar şu şekilde ayrılır;
Yapısalcılık (Strüktüralizm),
İşlevselcilik (Fonksiuonalizm),
Davranışcılık (Bihevyorizm)
Psikoanalitik (Psikodinamik)
Bütüncül (Gestalt)
Olgunlaşma,
Hümanist (İnsancıl)
Bilişsel Yaklaşım,
Biyolojik Yaklaşım,
Duygusal Bağlanma Kuramı,
Nörofizyolojik