Paranoid Ne Demek?

Psikolojik olarak paranoya kavramını kısaca açıklayarak giriş yapalım. Paranoya; kuşku ve güvensizlik olarak tanımlanabilir. Psikologların ilgilendiği ve paranoyayı içeren farklı bozukluklar vardır. Bunlar arasında:

  • Paranoid kişilik bozukluğu
  • Paranoid şizofreni
  • Paranoid tip obsesif kompülsif bozukluk

yer alır. Bunların tamamı birbirinden farklı kategorilerdeki psikolojik rahatsızlıklardır. Paranoya ise bu hastalıkların ortak bileşeni olarak ifade edilebilir.  Bireysel olarak, paranoya kökeninde buluşan bu hastalıklar birbirine karışabilir. Ancak bir profesyonelin gözünde bu bozuklukları birbirinden ayırmak o kadar zor değildir.

Paranoid Kişilik Bozukluğu ve Paranoid Şizofreni Farkı Nedir?

Şüpheci bir yaklaşıma sahip olan iki farklı bozukluktan söz ediyoruz. Burada kişilik bozukluğu ve şizofreninin arasındaki önemli bir farkı açıklamak yararlı olabilir. Kişilik bozukluklarında; bozukluğa konu olan özelliğin (bu başlık için paranoya) kişiliğin bir özelliği haline gelmesi söz konusudur. Şizofrenide ise bireyin kişiliğinin parçalanmasından bahsedilir. Tutarsız davranışlar ve ani gelişen tepkiler, şizofrenide belirleyici roldedir.

Bundan hareketle, paranoid kişilik bozukluğu için; paranoyanın bir kişilik özelliği haline geldiği söylenebilir. Paranoid şizofrenide ise bireyin sahip olduğu kişiliğin parçalanması incelenir. Bunu anlamanın oldukça kolay bir yolu vardır. 2001 yapımı Akıl Oyunları filmi paranoid şizforeniyi oldukça güzel işlemektedir.

Russell Crowe başrolündeki A Beautiful Mind adlı yapımı, izlemeyenler için 1-2 cümleyle açıklayalım. Paranoid şizofreni hastası bir dahinin hayatı anlatılır. John Nash, ünlü matematikçinin hikayesi konu edinilir. Hastalığıyla mücadele ederken bir yandan da akademik kariyerine devam eden John Nash’in öyküsü, paranoid şizofreni için oldukça çarpıcı bir örnektir. Aynı zamanda şizofreni hastalarının neleri başarabileceğini de anlatan faydalı bir yapımdır.

Paranoid Kişilik Bozukluğu Olan Biriyle Yaşamak Nasıl Hissettirir?

Psikolojik rahatsızlıkların hemen hepsi, birlikte yaşaması güç bireyler ortaya çıkarır. Kişilik bozuklukları da bu anlamda oldukça zordur. Pek çok psikolojik hastalık ataklar veya dönemler halinde görülür. Oysa kişilik bozukluğunda artık bireyin kişiliği bozulur, dolayısıyla sürekli olarak semptomlar yaşanır. Paranoid kişilik bozukluğu veya şizofreni olan bir kişiyle aynı evi paylaşmak, sağlam bir psikoloji gerektirir.

Bu yüzden de psikolojik rahatsızlığı olan biriyle yaşarken, sizlerin de psikolojik destek alması önemlidir. Psikolojik desteğin, yalnızca hastalar tarafından alınması gerektiği algısı yıkılmalıdır. Daha sağlam bir egoya sahip olmak için psikoterapi tekniklerinden yararlanmak akılcı bir çözümdür. Böylelikle rahatsızlığı olan bireye gereken desteği de verebilecek hale gelebiliriz.


Paranoid belirtiler nedir?

Paranoid kişilik bozukluğunun başlıca belirtileri, aşırı şüphecilik, güvensizlik ve başkalarının ona zarar vermek istediğine dair inanıştır. Bu belirtiler, kişinin günlük yaşamında önemli zorluklara neden olabilir.

Paranoid kişilik bozukluğunun diğer belirtileri şunlardır:

  • Başkalarının onu aldattığını veya ondan yararlandığını düşünmek
  • Başkalarının onun hakkında kötü şeyler konuştuğunu veya planlar yaptığını düşünmek
  • Kendisini veya sevdiklerini tehlikede hissetmek
  • Başkalarına kolayca inanmamak
  • Kendisine veya sevdiklerine zarar verebileceğini düşündüğü kişilerden kaçınmak

Paranoid kişilik bozukluğu kimlerde görülür?

Paranoid kişilik bozukluğu, erkeklerde kadınlara göre daha yaygındır. Bu bozukluk, genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde başlar ve yetişkinliğe kadar devam eder.

Paranoid davranış nedir?

Paranoid davranış, aşırı şüphecilik, güvensizlik ve başkalarının ona zarar vermek istediğine dair inancı içeren davranışlardır. Paranoid davranış örnekleri şunlardır:

  • Başkalarının onu takip ettiğini veya gözetlediğini düşünmek
  • Başkalarının ona zarar vermek için planlar yaptığını düşünmek
  • Başkalarına kolayca inanmamak
  • Başkalarına karşı saldırgan veya savunmacı davranmak

Paranoid ruh hali nedir?

Paranoid ruh hali, aşırı şüphecilik, güvensizlik ve başkalarının ona zarar vermek istediğine dair inancı içeren bir ruh halidir. Paranoid ruh hali, genellikle aşırı stres veya travma gibi durumlar tarafından tetiklenir.

Paranoid kişilik bozukluğu nasıl davranır?

Paranoid kişilik bozukluğu olan kişiler, genellikle aşağıdaki davranışlardan birini veya birkaçını sergiler:

  • Başkalarına karşı şüpheci ve güvensizdirler.
  • Başkalarının ona zarar vermek istediğine dair inanırlar.
  • Başkalarına kolayca inanmazlar.
  • Kendilerini veya sevdiklerini tehlikede hissederler.
  • Başkalarına karşı saldırgan veya savunmacı davranırlar.

Paranoid iyileşir mi?

Paranoid kişilik bozukluğu, genellikle tedaviye olumlu yanıt verir. Tedavi, genellikle psikoterapi ve ilaç tedavisini içerir.

Paranoid şizofreni mi?

Paranoid kişilik bozukluğu ve şizofreni, hem sanrılara hem de halüsinasyonlara neden olabilen iki farklı ruh sağlığı bozukluğudur. Ancak, iki bozukluk arasında önemli farklılıklar vardır. Paranoid kişilik bozukluğu, genellikle aşırı şüphecilik ve güvensizlikle karakterize edilirken, şizofreni, genellikle gerçekle bağlantının kaybı ile karakterize edilir.

Paranoid kişilik özellikleri nelerdir?

Paranoid kişilik bozukluğu olan kişilerin aşağıdaki kişilik özellikleri yaygındır:

  • Başkalarına karşı şüpheci ve güvensizdirler.
  • Başkalarının ona zarar vermek istediğine dair inanırlar.
  • Başkalarına kolayca inanmazlar.
  • Kendilerini veya sevdiklerini tehlikede hissederler.
  • Başkalarına karşı saldırgan veya savunmacı davranırlar.

Paranoid ilerlerse ne olur?

Paranoid kişilik bozukluğu tedavi edilmezse, aşağıdakiler dahil olmak üzere ciddi sorunlara yol açabilir:

  • Sosyal izolasyon
  • İş veya okulda sorunlar
  • İlişki sorunları
  • Ruh sağlığı problemleri
  • Madde bağımlılığı

Paranoid bozukluk neden olur?

Paranoid bozukluğun kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak, aşağıdaki faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir:

  • Genetik
  • Beyindeki kimyasal dengesizlikler
  • Travma veya stres
  • Çocukluk döneminde ihmal veya istismar

Paranoid bozukluğun tedavisi, genellikle psikoterapi ve ilaç tedavisini içerir. Psikoterapi, kişinin sanrılarının ve şüphelerinin kökenini anlamalarına ve bunlarla başa çıkmalarına yardımcı olur. İlaç tedavisi, sanrılar ve halüsinasyonları azaltmaya yardımcı olabilir.

Uzm. Psk. Muhammet Yıldırım

Yetişkin ve ergen psikolojisi alanında 16+ yıl Psikoterapi tecrübesine sahip, insan doğasını anlamaya odaklı, kendi terapi sürecinden geçmiş bir Uzman Psikolog.

İlgili Makaleler

2 Yorum

  1. Paranoid kişilik bozukluğu problemi yaşayan kişiler şüphe ve güvensizlik duygularını aşırı derecede yaşamaya başlarlar. Çocukluk dönemlerinde yaşadıkları dramatik olaylardan kaynaklı bu durum meydana gelir.

    Şizofreni sorunu yaşayan kişilerde var olmayan nesneleri görürken, paranoid problemi yaşayan kişiler şüphe duygusunu aşırı derece yaşarlar. Bu iki hastalık birbirlerinden bu yüzden farklıdır. Paranoid hastalığı olan bir kişi sizden sürekli şüphe duyduğu için kendini ispatlarken yorulduğunuzu fark edebilirsiniz.

  2. Paranoid kişilik bozukluğu bir psikolojik rahatsızlık olarak hastanın sürekli güvensizlik duyması, etrafındaki herkesten şüphe etmesi ile ortaya çıkan bozukluktur. Bu bozukluğa sahip hastalar etrafındaki insanların onlara zarar vermek istediklerine inanır ve sürekli aşağılandıklarını düşünürler.

    Paranoid şizofreni ise kişilik bozukluğundan çok daha ciddi bir rahatsızlıktır. Paranoid şizofreninin yaygın görülen bir formu da belirli uğraşlara yönelimdir. Örneğin felsefeye düşkünlük, cinsel aktivitelerle ilgilenmek, sevdiği birine aşırı düşkünlük gibi seçenekler söz konusu olabilir. Paranoid şizofreni hastalarında görülen belirtiler;

    – aşırı şüphecilik
    – derin uykudan kaçınma
    – güvensizlik hissi
    – sürekli kıskançlık
    – kin tutma eğilimi içinde olma
    – kavga etmeye yönelik tavırlar içinde olma
    – her şeyi kontrol etmeye çalışma
    – içe kapanıklık
    – sorunu kabul etmemek
    – sürekli savunma hali içinde olmak
    Paranoid kişilik bozukluğu olan biriyle yaşamak sağlıklı biri için çok güçtür. Paranoid kişilik bozukluğu hem hastayı hem de hastanın yakınlarını etkiler. Bu kişilik bozukluğu beraberinde hastanın yakınlarının da günlük hayatlarını büyük oranda etkiler. Hastanın yakınlarından şüphelenmesi, güven sorunları olması gibi durumlar hasta yakınlarının da psikolojik olarak sorun yaşamalarına neden olabilir. Bu sebeple paranoid kişilik bozukluğu olan biriyle yaşamak oldukça güçtür. Mutlaka uzman yardımı almak gerekir.

Bir yanıt yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir