BDT (Bilişsel Davranışçı Terapi) Nedir? – BDT Yöntemleri ve Egzersizleri

On yıllardır psikoloji içinde var olan bir teknik olarak BDT, psikolog ve psikolojik danışmanların sık başvurduğu bir yöntemdir. Henüz bu kavrama yabancı olanlar için BDT nedir sorusuna kısa bir yanıt vermek yararlı olacaktır. Bilişsel ve Davranışçı Terapi ismiyle dilimize çevrilen bu teknikte, düşünce süreçlerinin davranışlar üzerindeki etkisine odaklanılır. İngilizce karşılığı ise Cognitive Behavioral Therapy (CBT) olarak karşımıza çıkar.

Çok çeşitli psikolojik bozukluklar üzerinde etkili olduğu bilinmektedir. Genellikle 8-10 seansta başarılı sonuçlar alınabilir. BDT uygulamasında psikologun deneyimi de büyük etkiye sahiptir. Doğru soruların sorulması ve doğru cevapların alınabilmesi, BDT’nin temel öğeleri arasında yer alır. Görüşme esnasında sürekli olarak danışana duygu ve düşünceleri hakkında sorular yöneltilir. Bu sayede danışanın zihnindeki yargıların istenilen yönde değiştirilmesinin önü açılmaya çalışır.

Bu yönüyle Bilisel Davranışçı Terapi, kişilik bozuklukları dahil pek çok psikolojik rahatsızlığın tedavisinde kullanılabilir. Ağır vakalarda seans sayısının 16-20’ye kadar çıkabilmesi söz konusudur. Ayrıca BDT’de danışanın da süreçte aktif olması büyük öneme sahiptir. Samimi cevaplar verilmesi ve ödevlerin takip edilmesi, süreci oldukça kolaylaştırmaktadır. Bu sayede istenilen etkiler daha kısa sürelerde alınabilmektedir. BDT’nin kullanılabileceği durumlar:

• Depresyon
• Kaygı Bozukluğu (fobiler, panik atak, OKB vb.)
• Kişilik bozuklukları
• Bipolar bozukluk
• Cinsel bozukluklar
• Travma sonrası stres bozukluğu
• Günlük problemler
• Boşanma, anne-baba boşanması
• Akran zorbalığı (özellikle ergenlerde)
• Duygusal ayrılıklar

olarak sıralanabilir. Görüldüğü gibi her psikolojik destek programı gibi bilişsel davranışçı terapi de psikolojik bozukluk olmadan kullanılabilir. Düşünce ve hayat kalitesini iyileştirmek isteyen her yaştan birey, bu amaçla psikologlara başvurabilir.

bknz. Depresyondan Nasıl Çıkılır

Uygulamaya başlamadan önce terapistin, danışanı her yönüyle tanıması gerekir. Bu amaçla genellikle bir test uygulaması süreç başlatılır. Bu, bir kişilik testi veya tanıya yönelik bir ölçek olabilir. Depresyon ölçekleri, kaygı ölçekleri veya kişilik testleri; terapistin danışanı tanıması açısından önemlidir. Bu sayede doğru soruların sorulması da mümkün hale gelecektir.

Bilişsel davranışçı terapi aynı zamanda bireye problem çözme ve stresle baş etme teknikleri öğretmeyi amaçlar. Bu sayede elde edilen iyilik halinin kalıcı olmasının sağlanabilir. Terapide edinilen bilgilerle birey; çok ağır bir travma yaşamadığı müddetçe artık kendi psikolojisini koruyabilir hale gelebilmektedir.

Kendi Kendine Bilişsel Davranışçı Terapi

İnsanların kendi kendine bilişsel davranışçı terapi uygulaması söz konusu değildir. Bunu, bu alanda eğitim almış psikologlar bile sağlayamazlar. BDT’nin yapılabilmesi için bir danışan ve onu doğru şekilde yönlendiren bir uzmana ihtiyaç vardır. Söz edilen uzman ise BDT’yi uygulayabilme yetkinliğini almak için önemli eğitim ve sınavlardan geçirilir. Bunun için üniversite diploması da hiçbir zaman yeterli değildir.

Uygun meslek dallarındaki uzmanlar, Bilişsel davranışçı terapi uygulayabilmek için yetkili dernek ve kişilerden eğitim almak zorundadır. Alınan eğitimin sonunda uygulanan sınavdan da başarılı olanlar BDT’yi uygulamak için yetkin sayılırlar. Bunun haricinde hiçbir kimsenin veya uzmanın BDT’yi uygulama yetkisi yoktur. Ayrıca bunun sağlıklı bir süreç olmayacağını da ayrıca belirtmek yararlı olabilir.

Bilişsel Davranışçı Terapi Nasıl Uygulanır?

Psikologlar tarafından bilişsel davranışçı terapi uygulaması birkaç aşama halinde ilerler. Bunlardan ilki danışanı tanımaktır. Bu amaçla çeşitli ölçek ve testlere başvurulur. Bu aşamada özellikle danışanın dürüst, içten ve samimi cevaplar vermesi önemlidir. Psikolog, buradan edinilen bilgiler ışığında terapi sürecini yönetecektir. Verilen cevapların puanlanması, yorumlanması ve analiz edilmesiyle birlikte tanıma aşaması geçilir.

Ardından psikolog ile danışan arasında bir güvenli bağ kurulması gerekir. Bu amaçla psikolog genellike sözü devralarak terapi sürecinden ve etik ilkelerden söz eder. Danışanın güveni sağlandıktan sonra artık BDT sürecine geçilebilir. Bu noktadan sonra danışanın süreçte daha aktif bir şekilde rol alması gerekir. Öyküsünü paylaşması ve geçmişteki duygu ve düşüncelerini ifade edecektir.

Terapi aşamasında psikolog tarafından çok sayıda ödev verilecektir. Terapi süresi haftada 1 saat ile sınırlı olduğunda, geri kalan 6 gün 23 saatteki yaşantı çok önemlidir. Terapide edinilen bilgilerin günlük hayatta uygulanmaya başlaması kritik bir role sahiptir. Yalnızca görüşme odasında kalan bilgiler gündelik yaşantıda istenen etkiyi yapmayacaktır. Bu nedenle de BDT, interaktif (etkileşili) bir terapi süreci olarak tanıtılır.

Ayrıca her seansın başında bir önceki seansta verilen ödevlere ilişkin geribildirimler toplanır. Bunların tamamı psikologca analiz edilerek sürecin sonunda yeniden danışan ile paylaşılır.

G-BDT Nedir?

Yıllar içerisinde geliştirilen bilişsel davranışçı terapi, artık daha farklı psikolojik bozukluklarda da kullanılabilir hale gelmiştir. Özellikle yeme bozuklukları için aynı amaca hizmet eden farklı bir tekniğin geliştirilmesi gerekliydi. Dünya çapında uzmanlar bu alanda çalışarak geliştirilmiş bilişsel davranışçı terapiyi inşa ettiler. Bu yeni tekniğe yeni bir isim verilmeden, yalnızca G-BDT ismi tercih edildi.

G-BDT’nin uygulaması klasik BDT ile önemli bir benzerlik gösterir. Geleneksel BDT’de, düşüncelerin davranış üzerindeki etkisi üzerinden çalışmalar yapılır. G-BDT ise buna ek olarak davranışların da düşünceleri değiştirebileceği fikriyle hareket eder. Bu anlamda farklı bir yaklaşım olarak oldukça kıymetlidir.

BDT S.S.S.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) hakkında sık sorulan soruların cevapları aşağıda verilmiştir.